معنای  لغوی:

قربان : نزدیک شدن، آنچه که در راه خدا تصدق کنند، مانند:شتر، گاو و گوسفند. .. و جانوری که قربانی کنند و عمل قربان کردن در عید اضحی قربانی: آنچه قربانی شود.

قربان کردن : ذبح جاندار برای تقرب به خدا.

معنای اصطلاحی:

قربانی: گوسفند یا شتری که در عید قربان ذبح شود و آن در غیر حج مستحب مؤکد است، چنان چه از حضرت رسول صل الله علیه و آله و سلم رسیده است: این که خداوند روز اضحی را عید قرار داد تا فقرا

گوشت فراوان به دستشان رسد، پس به آن ها گوشت بخورانید. امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: اگر مردم می دانستند که قربانی در روز عید اضحی چه اجری دارد وام می گرفتند و قربانی می کردند، چه با اولین قطره خون آن، صاحب قربانی آمرزیده می شود.

قربانی در حج یکی از اعمال واجبه آن است و در غیر حج نفی باشد و فقط باید حیوان سالم باشد. این عمل در روز دهم ذی الحجة و در منی انجام می گیرد و اگر نشد در روز دهم یا یازدهم و باز اگر نشد در روزهای بعد تا آخر ذی الحجة.

فلسفه قربانی:

خداوند نه جسم است و نه نیازمند. او وجودی است کامل و بی انتها از هر جهت، پس نیازی به گوشت قربانی ندارد، بلکه آن چه به خداوند می رسد، تقوا، پرهیزکاری و اعمال بندگان است.

به تعبیر دیگر هدف این است که با پیمودن مدارج تقوا در مسیر یک انسان کامل قرار بگیریم و روز به روز به خداوند نزدیک شویم؛ قربانی درس ایثار، فداکاری، گذشت و آمادگی برای شهادت در راه خداست و درس کمک به نیازمندان  و مستمندان است.[1]

باید دانست که قربانی یک تجدید خاطر است و آن خاطره یکی از عالی ترین فداکاری ها و گذشت بزرگ حضرت ابراهیم علیه السلام است. منظور دین مقدس اسلام این است که ثروتمندان به فکر فقرا باشند و آنان را مورد عنایت قرار دهند.[2]

تاریخچه قربانی:

قرآن در مورد پسر آدم در آیه 4 سوره مائده می فرمایند:

و داستان دو پسر آدم را به درستی برایشان بخوان، هنگامی که قربانی پیش فرستادند. پس از یکی از آن ها پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد …؛ این اولین سخن از قربانی و اولین قربانی است که توسط فرزندان ابوالبشر انجام شد. به نظر می رسد قربانی یک عبادت مستقل بوده ولی در آیات دیگر قربانی فقط در مراسم و مناسک حج و به عنوان یکی از واجبات حج محسوب می شود. از جمله در آیات 2 و 97مائده، 36 و 37 حج، و 196 بقره به این نکته اشاره شده است. در کل می توان نتیجه گرفت که قربانی از دوران اولین افراد بشر آغاز شده و از زمان رسول اکرم صل الله علیه و آله و سلم به صورت یکی از مناسک و واجبات حج تمتع بیان شده است.[3]

 جمع آوری : صدیقه حیدری