خانواده در قرآن
ومن ایاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده ورحمه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون؛
ویکی ازآیات الهی ان است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافریدیم تا با یکدیگر آرامش و انس گیرید ومیان شما موده و رحمت قراردادیم .(این آیات برای اهل فکرقابل تامل می باشد.)
یکی از مشکلات قرن حاضر با توجه به تمام پیشرفتهای علمی و تکنولوژی که در جهان حکم فرماست ، نا آرامی و عدم آرامش در خانواده ها است ,وبا توجه به این آیه شریفه قرآن کریم یکی از نشانه های خانواده موفق و یکی از اهداف و فوایدازدواج را ایجاد انس و آرامش در آن می داند, وخانواده را محل اطمینان و سکون بیان می کند. اگر چنین نیست باید بیندیشیم که چرا چنین نمیباشد؟ وقتی خداوند وظایف زن و مرد را بر اساس وجود ساختاریشان و طبیعت آنها ترسیم نمود وظایف اخلاقی و وظایف حقوقی آنان را نیز جداگانه تبیین و تفسیر نمود. در مبانی حقوقی مردان : تامین خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و در وظایف حقوقی زنان : تمکین و اذن بیان شده است. افزون براینکه در وظایف حقوقی زنان بر چند محور اساسی اشاره شده ؛که از آن جمله : حفظ نشاط در زندگی ، حفظ اموال و حریم خانواده وحفظ آرامش است . حفظ آرامش در خانواده به عهده زنان قرار داده شده به خاطر اینکه این توانایی و قدرت را فقط زنان میتوانند در عرصه زندگی و محیط گرم خانواده پیاده کرده و این محیط را گرمترنمایند. عوامل دیگری نیز درایجاد این آرامش دخالت دارند از جمله حلم و بردباری زن و شوهر، علم و شناخت حقایق زندگی، عدالت محوری و ذکر نام خداوند در تمام مراحل زندگی است . اما کارهایی که زنان میتوانند برای ایجاد آرامش در زندگی به منصه ظهور برسانند عبارت است از داشتن تصورات ذهنی ، پرهیز از دروغ، پرهیز از دورویی، انجام مسؤلیت ها در خانواده ، پرهیز از مخفی کاری ، نظم و انضباط ، تنظیم رژیم غذایی ، کم توقعی از یکدیگر . مرحوم فیض کاشانی در کتاب شریف محجه البیضاء میفرماید: در انس با زنان آرامش واقعی وجود دارد به شکلی که ، سختی ها را زایل میکند وقلب را زنده می گرداند و سزاوار و شایسته است نفوس اهل یقین برای خود تفریحات وامور آرامش بخش داشته باشند و به خاطر همین پروردگار در این مورد می فرماید : ازدواج کنید آرامش پیدا کنید. منابع: قرآن کریم. روانشناسی آرامش و راحتی،تدوین موسسه فرهنگی قدر ولایت ، ناشرموسسه فرهنگی قدر ولایت . مدیریت خانواده ، مهدی نیلی پور، ناشر سلسبیل. نظام خانواده.
یکی دیگر از نکته های آیه 21 سوره روم مکمل بودن شخصیت زن و مرد برای یکدیگر است ، به طوری که ساختار وجودی و هورمونی زن و مرد وویژگیهای روانی آن ها باعث جذب ایشان و انس بیشتر با یکدیگر می گردد . دختر و پسر در همه مراحل زندگی خود بخصوص در سن جوانی دچار احساسات و عواطفی هستند که در وجود آنها همیشه موجب تعارض می گردد و این امر آنان را دچار ناآرامی و اضطراب می کند ، خداوند متعال داروی این درد و تسکین بخش این نا آرامی را در روابط ویژه زن و مرد اعلام می کند که در سایه سار ازدواج تحقق می یابد . از این رو می توان گفت در میان انسانها قویترین و نزدیکترین روابط عاطفی میان زن و شوهر است که در سایه محبت و عطوفت ، گذشت ، همدلی ، توکل ، اغماض و پذیرش یکدیگر به وجود می آید که این امر خود به تنهایی در کاهش و درمان نگرانیهای دوران جوانی بسیار مؤثر است . متأسفانه در جهان غرب دیده می شود به هر نوع رابطه ای دست زده و هر گونه برنامه ای را برای ایجاد این روابط غیر معقول فراهم می کنند تا به این حس دست یابند و به آرامش برسند ، غافل از این که خداوند متعالی که خالق انسان و از وجود و گرایشهای انسانی آگاه بوده و نیازهای انسانی را می داند برای تأمین این نیاز های روحی و روانی و عاطفی امر به ازدواج نموده و سفارشاتی در این باره فرموده و فواید و فضیلت آن را فقط رسیدن به این امر بزرگ و مهم می داند ،تنها با ازدواج است که انسان می تواند با انتخاب شریک زندگی و محبت به همسر و غم خواری و پذیرش یکدیگر به این امر نزدیک شود. قرآن کریم در توصیف رابطه بسیار نزدیک زن و مرد ، از کنایه زیبایی همچون « هن اباس لکم و انتم لباس لهن » استفاده کرده که می فرماید : آنان برای شما لباس اند و شما هم برای آنان لباس هستید ، هر یک می توانند عیبهای هم را بپوشانند و باعث آرامش همدیگر شوند و چون وقتی عیبی از انسان مستور شود آرامشی خاص برای انسان فراهم می گردد . آرامش آرامش یعنی نبود تشویش و اضطراب و دلهره ، آرامش یعنی رهایی از حزن و اندوه و بیم و هراس آرامش برخورداری روح و جسم از اطمینان و ثبات و استقرار و سکون ، آرامش یعنی بودن در کشتی ای که در اقیانوس متلاطم اسیر گردابهای سهمگین زندگی است . حضرت علی (ع) درباره تفریح و شادی چنین می فرمایند : السرور یبسط النفس و یشیر النشاط ( غرر الحکم ص316) تفریح و شادی باعث انبساط و آرامش روح و مایه شادی و فرح است . چون انسان در برخورد با عوامل مختلف و خسته کننده بخصوص در زمان کنونی که کارها فنی شده و با تمرکز بیشتری باید انجام گیرد ، نیاز بیشتری به آرامش دارد و لازم است به سلامت روح و جسم خود توجه بیشتری داشته باشد به همین علت است که پزشکان توصیه های فراوانی جهت انجام حرکات ورزشی نموده اند چرا که ورزش علاوه بر تأمین سلامتی جسمی تأ ثیر فوق العاده ای در سلامت روان انسان داشته و حتی در یشگیری و درمان بسیاری از بیماریهای روحی و روانی نقش به سزایی دارد چرا که ورزش مواد شیمیایی ضد درد در بدن آزاد می کند که این مواد شامل : هورمونهای آرام بخش و مسکن ها و خواب آوار ها می باشد و همین امر موجب آرامش تنشهای روحی ، استرس و نگرانی ها می شود . واگذاری امور به خدا نیز می تواند یکی از زمینه های آرامش در فرد و خانواده باشد زیرا که انسان می تواند با تفویض امورات مادی و دنیوی خود به خدا خود را از اضطراب و نگرانی دور نموده و با کمک گرفتن از منبع اصلی وقدرت مطلق الهی در جهان هستی احساس اطمینان و آرامش کند و از تکیه مطئنی برخوردار گردد . امام علی (ع) می فرمایند :من فوض امره الی الله سدده . هرکس امر خود را به خدا واگذار کند ، خداوند آن را محکم و استوار خواهد ساخت و همچنین قرآن کریم ما را تشویق به امر امر توکل نموده و می فرماید : « …. افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد » و من کار خود را بخدا وا می گذارم که او کاملا بر احوال بندگان آگاه است . یکی از مواردی که در قرآن کریم از آن به عنوان محل آرامش و سکون نام برده خانه و خانواده است که می فرماید : « و الله جعل لکم من بیوتکم سکنا » و خداوند برای سکونت شما ، منزلهایتان را مقرر داشت . مشخص است که سکونت از سکن بوده و سکون به معنی آرامش و آسایش می باشد به این معنا کهد خانه محلی برای آسایش و راحتی اهل آن باید باشد . امام صادق (ع) می فرمایند : « ثلاثه للمؤمن فیها راحه : دارواسعه تواری عورته و سوء حاله من الناس …» در سه چیز برای مؤمن راختی و آرامش است : خانه ای وسیع که در آن عیوب اهلش و مشکلات و سختیهای خانوادگی اش را از دیگران بپوشاند …. بنا به روایت اگر خانه انسان وسیع و خوب باشد رفاه طلبی نیست بلکه هر کس به تناسب شأ نش باید دارای خانه و مسکنی باشد که هم محافظ آبروی شخص باشد و هم فرزندانش در آن آسایش داشته باشند . یکی دیگر از مواردی که در روایات و آیات به آن سفارش های زیادی شده و باعث آرامش انسانها می گردد ، تبسم و خوش رویی است . یکی از صفات بارز چهره انبیاء و ائمه اطهار ( علیهم السلام ) داشتن چهره متبسم و بشاش بوده به طوریکه هر کس بر جمال آن بزرگواران می نگریسته نا خواسته غم و اندوهشان برطرف می شد ، در روایتی از امام صادق (ع) وارد شده که فرموده اند : « تبسم المؤمن فی وجه اخیه حسنه » ، تبسم مؤمن به چهره برادر دینی خود حسنه و کار نیک محسوب می شود . زیرا چهره متبسم غم و اندوه را دور کرده و به انسان نشاط و شادابی و محبت داده و به دیگران محبت هدیه می دهد ، در تحقیقات به عمل آمده مشخص گردیده است که خنده باعث افزایش میزان اکسیژن در بدن می شود و فرد می تواند با آزاد سازی هورمونهای انرژی زا در بدن احساس آرامش بیشتری داشته باشد از انجا که زنان بیشتر می خندند و گریه می کنند کمتر دچار بیماریهای گرفتگی عضله و یا سکته های قلبی و عروقی می شوند در نتیجه به مؤمنین توصیه شده که ادخال سرور کنند در قلب یکدیگر ، به فرمایش پیامبر (ص) : « افضل الاعمال بعد الصلاه ادخال السرور فی قلب المؤمن بما لا اثم فیه » برترین اعمال بعد از نماز ، ادخال سرور در قلب مؤمن است البته این ادخال سرور نباید با تمسخر ، استهزاء و گناه و تحقیر همراه باشد . سهل گیری و مدارا سهل گیری و مدارا نیز یکی از عوامل مؤثر در آرامش انسانها ست و باید به این امر توجه داشت که سهل گیری ومدارا در مباحث حقو ناحق نیست بلکه غالبا در ذوقو سلیقه ، عادتها و تفاوتهای طبیعی انسانها مطرح بوده و ریشه تمام سختیها و تلخیها و ناراحتیهای روزمره زندگی مردم و خانواده عدم وجود مدارا و سهلگیری می باشد .چرا که تحمل و مدارا کردن در طبع و انتخاب سلیقه و تواناییهاو استعدادها می تواند موجب صفا و صمیمیت در بین مردم در محل کار ، در اجتماع و خانواده باشد . اگر زن و شوهر بخواهند زندگی آرامی داشته باشند باید برای رفتار ، حرکات ، سلیقه ها و انتخاب نظر دیگران ارزش قائل شوند تا جاییکه بتوانند باهم کنار بیایند و فکر نکنند که سلیقهو انتخاب ما حتما بهتر و عاقلانه تر است . از انجا که زن و مرد هر کدام در یک خانواده و با فرهنگ و روش تربیتی متفاوت بزرگ شده اند و مطمئنا دارای سلیقه های متفاوت می باشند که باید با مشاوره و استفاده از تجربه های والدین و باکسب مهارتها ی تربیتی روند زندگی را بر محور سهل و آسان قرار دهند و بتوانند با این روش فرزندانی با اعتماد به نفس عالی تربیت کنند زیرا آمار و تحقیقات در این زمینه نمایانگر این امر می باشد که میزان اعتماد به نفس فرزندان در خانواده های سهل گیر بیشتر از خانواده های سخت گیر و نکته سنج می باشد . به همین جهت است که بر طبق روایتی از امام علی (ع) : خداوند هر خیری را در سهل گیری قرار داده است .