موضوع: تواضع از دیدگاه آیات و روایات

استاد راهنما: جناب آقای احمد پیرمرادیان

استاد داور: سركار خانم فرشته مناني

محقق: زهره عابدینی

تاريخ: پائیز 1386

چکیده: واژه تواضع در اصل به معناي افتادگي و فروتني است و عالمان اخلاق تواضع را به معناي ناچيز شمردن نفس دانسته اند و در برابر خداوند به اطاعت از اوامر در برابر بنده رفتار فروتنانه و رعايت انصاف تعريف شده است . واژه تواضع نيز ، همچون بسياري از مفاهيم اخلاقي از تفسيرهاي انحرافي ، مصون نمانده است تا آنجا كه در محاورات مردم و حتي برخي از نوشته ها و آثار منتشره تواضع را به ذلت و سكوت در برابر ظلم و تعدّي ظالمان معني كرده‌اند . بي شك روحيه تواضع وفرهنگ فروتني چه در برابر خداوند و چه در برابر بندگان، از زيباترين جلوه هاي آداب و معاشرت است و بهره هاي فراواني از جمله ، بزرگي و ارجمندي رشد و كمال ، بهره وري از مواهب زندگي ، اصلاح و آرامش ، محبت و دوستي و غيره به انسان مي رساند از انواع تواضع مي توان به تواضع در برابر خدا و قانون ، تواضع در مقابل رهبران و تواضع با مردمان اشاراتي كرد كه هر كدام به نوبه خود شامل زيرمجموعه اي مي‌شوند . عالمان اخلاق براي رهايي انسان از تكبر و رسيدن به خصلت تواضع عواملي را برشمرده اند كه نخستين و روشن‌ترين آنها براي ايجاد روحيه تواضع شناخت نقصها و ضعفها و توجه به عظمت خداوند و حيطه قدرت اوست . با توجه به اينكه واژه تواضع در قرآن نيامده است ليكن با تعبيرهاي لطيف و جالب ديگري مردمان را به اين فضيلت فراخوانده است همچنين پيامبران ، رهبران الهي و روحانيت هر كدام به گونه اي به وجوب تواضع در جوامع اسلامي اشاراتي كرده‌اند . با توجه به اهميت تواضع و ضرورت وجود آن در جوامع به بررسي اين مسئله پرداخته مي‌شود  .